BioGrafie

Eksterminacja Żydów i inne akcje przemocy

Przemoc : gwałty podczas wojny

„Wybudowaliśmy dla niej [dla cioci Anny] mały dwupokojowy domek z czerwonej cegły. Po śmierci  Niemca, pojawił się młody banderowiec i zaszła z nim w ciążę. Po prostu chłopak z tej samej wsi, przyszedł i ją zgwałcił.

Mówi: „Otwieraj” i co miała zrobić ? Otworzyła i stało się. Takie było wtedy życie. Nie było żadnych autorytetów, tacy jak on byli panami i mieli każdą kobietę jaką chcieli. Wiadomo, że gwałcili. Ale wśród nich byli też dobrzy ludzie.  Ten Niemiec to dawał Annie czekoladę [dodaje mąż Anny].  Obejmował mnie i dawał słodycze [dodaje Anna]. Wówczas zrozumiałem, że miał dzieci. Pokazywał mi ich zdjęcia. W ciągu tych czterech lat nauczyłam się dobrze mówić po niemiecku. Codziennie obcowałam z tym językiem, a do tego miałam dobrą pamięć. 

Wśród Niemców byli też dobrzy ludzie, może nie wszyscy, rozmawiali z nami. Wszystkie dzieci nauczyły się niemieckiego. Przyzwyczailiśmy się do mowy niemieckiej.

Aresztowanie : sąsiad

Aresztowanie i deportacja

«Niestety długo to nie potrwało. Przyszli po nas. “Zbierajcie się.” I wyszliśmy z domu. Dzieci posadzili na wóz, na wozie siedziały tylko dzieci i powieźli nas gorzej jak psy. W tych wagonach, w tych towarowych wagonach, stłoczeni, jedni na drugich, było coś jak prycze, takie nary z desek z każdej strony i na nich spaliśmy, a w ciągu dnia siedzieliśmy, albo leżeliśmy i wieźli nas tak bardzo długo. Dokąd ? Na północ, do obwodu archangielskiego, potem przemianowano nazwę na obwód wołogodzki, ale to jest jedno i to samo. Jechaliśmy i jechaliśmy. To było straszne, nie było ubikacji, trzymaliśmy się na środku, kobiety i mężczyźni, starzy i dzieci, czuliśmy się gorzej jak psy, byliśmy głodni i przemarźnięci, aż w końcu zawieźli nas do osady Priwodino, leżącej nad Dwiną Północną, przy zakolu rzeki.»

Anna Kowalczuk-Tarassowa

«Wchodzę z wodą do domu, a mama mówi: “ Jak tak dalej pójdzie, to wszyscy umrzemy! Dosyć tego, wracamy na Ukrainę.”  Nie pytała się nas o radę. Byliśmy mali. Wzięła od kogoś sanie i wyruszyliśmy w drogę. Posadziła nas na te sanie, opatuliła jak mogła, rozdarła swoją sukienkę i szczelnie owinęła w nią mojego starszego brata, tego, który teraz mieszka w Sankt-Petersburgu.

Był mróz, dojechaliśmy do stacji kolejowej Jadrika i wsiedliśmy do pociągu. W pociągu ludziom zrobiło się nas żal, dali nam coś do jedzenia, bo zobaczyli, że i mama i my byliśmy spuchnięci z głodu.Byliśmy przemarźnięci, mieliśmy odmrożone ręce, nogi, wszystko, ja do dziś cierpię z tego powodu.

[…]

Nie mieliśmy dosłownie nic. Potem mama powiedziała: “ Tu umrzemy, wracajmy na Ukrainę. [Pytanie] Mama miała jedwabną chustkę. Oddała ją kasjerce w zamian za bilety na pociąg. Bywają też dobrzy ludzie, owszem bywają, nie można mówić, że wszyscy są źli. Ludzie dali nam jeść. Domyślili się, że uciekamy, zresztą mama nam o tym później opowiadała, od razu było widać, przecież jechaliśmy normalnym pociągiem, w normalnym wagonie. Przejeżdżaliśmy przez Moskwę, z jednego dworca na drugi przejechaliśmy ciężarówką, bo mieliśmy bilety na całą trasę, i tak wróciliśmy.»

Denuncjacje za drobne kradzieże i ciężkie tego konsekwencje

Dzieciństwo na zesłaniu

Fotografie te pochodzą z początkowego okresu zesłania, a następnie już po wyzwoleniu. Pierwsze zdjęcie, na którym jest matka i babcia Anny pochodzi z czasów przed deportacją. 

Fotografie dostarczają wiele detali z życia na zesłaniu, zwłaszcza zdjęcie zrobione nazajutrz po przyjeździe: matka pozuje z dziećmi, które jeszcze mają na nogach buty, ale każdy od innej pary, co jest dowodem skrajnej nędzy. Zresztą Anna opowiada, że jej bracia chodzili do szkoły na zmianę, co drugi dzień, bo mieli tylko jedną parę butów.

Praca dzieci – niańka

Życie codzienne - transport mrożonego mleka

Śmierć Stalina i wyzwolenie