BioGrafie

Przedwojenny antysemityzm

 

Andrej Ozerowskij pamięta antysemityzm w Warszawie, z czym się nigdy wcześniej nie zetknął w rodzinnym Łucku. Wspomina brutalne ataki antysemickie na uniwersytecie oraz pogromy w dzielnicach żydowskich.

 

Represje z byle jakiego powodu

Będąc nauczycielem przeciwstawił się prowadzonej wówczas przez rząd radziecki polityce alfabetyzacji. Był świadkiem represji, które na wsi były na porządku dziennym.

Sytuacje trudne do zniesienia

Wywłaszczani przemocą chłopi buntują się i stawiają opór władzy radzieckiej. Jest im niezwykle trudno zająć stanowisko między Niemcami, ukraińskimi nacjonalistami i postawą proradziecką.

Mobilizacja

 

Mobilizacja młodych poborowych i ich likwidowanie. W ten właśnie sposób Andrej zostaje aresztowany i niewiele brakowało, a wykonanoby na nim wyrok śmerci.

 

Opór więźniów - Strajk głodowy w Briansku

Pospolici przestępcy

Dzieci w gułagu

Karłag 2

 

„Chylę czoło przed Karłagiem, bo gdyby nie Karłag to dawno już by mnie nie było na świecie. W porównaniu z Brianskiem, to było nic. Przede wszystkim dano nam odzież, spodnie, palto, walonki. Zresztą po raz pierwszy w życiu chodziłem w walonkach! Mieliśmy wszystko co potrzeba, nawet chleb. Wiadomo, że szliśmy do pracy, ale jak wracaliśmy, to każdy miał swój materac, poduszkę, koce, było całkiem porządnie.”

 

Karłag 2

 

„Cierpiałem na kurzą ślepotę… Miałem szkorbut, chroniczny bronchit, byłem w stanie skrajnego wycieńczenia. Niewiele brakowało, żebym umarł. Stale chorowałem… miałem zapalenie mięśnia sercowego, w sumie cztery schorzenia. Mimo to nie wpisali mnie do rejestru jako niezdolnego do pracy. Miałem idywidualne zadania do wykonania przez 3 czy 4 godziny dziennie. Taka była moja norma, podczas gdy inni musieli pracować po 11 godzin dziennie, a tak naprawdę to pracowali po 12 godzin. Tak wyglądała praca w rolnictwie! W Karłagu jakoś się żyło i wcale nie gorzej niż w wolnym świecie!”

 

Praca w obozach

Śmierć Stalina i zwolnienie niektórych więźniów

Relacje między więźniami i strażnikami obozów

Opór więźniów - Bunt w obozie w 1954 r.

Opór więźniów - Żądania więźniów

Praca byłych więźniów i stosunek do nich miejscowych ludzi

Przyjazd do sowchozu po zwolnieniu z obozu - Wrogie przyjęcie zesłańców w sowchozie

W sowchozie przyjęto nas bardzo wrogo. Były tam też brygady  komsomolców, których wysyłano w celu przekształcania dziewiczych terenów stepowych  w tereny uprawne.  Traktowali nas jak trędowatych. Jeden z naszych chłopaków znalazł na drodze portfel. W portefelu były dokumenty:  legitymacja komsomolska, bon na bilet kolejowy i 180 rubli. Ponieważ chłopak ten był nieśmiały, to ja śmiało poszedłem do klubu, gdzie młodzi tańczyli i gdzie wyświetlali filmy. Tamci patrzyli na nas krzywo. Obejrzałem te papiery, na legitymacji było zdjęcie tego komsomolca. Od razu go poznałem i mówię do niego: „Sebriuk, to ty ? ” Z początku biedak się wystraszył. „Musisz być bardzo roztargniony, bo gubisz swoje rzeczy. To są twoje dokumenty?” – Oj tak, dziękuję wam, wujaszku, ale proszę, zostawcie sobie pieniądze. -  Nie jestem biedakiem. Na co mi twoje pieniądze? Zostaw je sobie, na pewno będziesz miał na co je wydać, tylko uważaj, żebyś znów ich gdzieś nie zgubił. – Wujaszku, wpadajcie do nas do klubu od czasu do czasu.”

 

Przyjazd do sowchozu po zwolnieniu z obozu - Wrogie przyjęcie zesłańców w kołchozie (wersja FR)

W sowchozie przyjęto nas bardzo wrogo. Były tam też brygady  komsomolców, których wysyłano w celu przekształcania dziewiczych terenów stepowych  w tereny uprawne.  Traktowali nas jak trędowatych. Jeden z naszych chłopaków znalazł na drodze portfel. W portefelu były dokumenty:  legitymacja komsomolska, bon na bilet kolejowy i 180 rubli. Ponieważ chłopak ten był nieśmiały, to ja śmiało poszedłem do klubu, gdzie młodzi tańczyli i gdzie wyświetlali filmy. Tamci patrzyli na nas krzywo. Obejrzałem te papiery, na legitymacji było zdjęcie tego komsomolca. Od razu go poznałem i mówię do niego: „Sebriuk, to ty ? ” Z początku biedak się wystraszył. „Musisz być bardzo roztargniony, bo gubisz swoje rzeczy. To są twoje dokumenty?” – Oj tak, dziękuję wam, wujaszku, ale proszę, zostawcie sobie pieniądze. -  Nie jestem biedakiem. Na co mi twoje pieniądze? Zostaw je sobie, na pewno będziesz miał na co je wydać, tylko uważaj, żebyś znów ich gdzieś nie zgubił. – Wujaszku, wpadajcie do nas do klubu od czasu do czasu.”

 

Przyjazd do sowchozu po zwolnieniu z obozu - Czeczenki

Były tam dwie młode Czeczenki. „Hej, dziewczyny, nie boicie się nas? – Nie, a niby dlaczego? – Dlatego, że wszyscy się tu nas boją w sowchozie. Wszyscy myślą, że jesteśmy jak dzikie zwierzęta.-  To oni są dzicy.- My wiemy, że jesteście ludźmi.” Takie były te czeczeński dziewczyny! I od tamtego razu zaczęli na nas inaczej patrzeć. Zrozumieli.

 

Praca w kopalni jako wolny człowiek

„Przyjechałem do Karagandy w 1960 r. Wcześniej ożeniłem się, w 1955 r. W 1956 r. urodziła się nam córka. Jak tylko tu przyjechałem, to od razu zatrudniłem się w kopalni. Znałem pracę w kopalni od czasów zesłania do obozu w Dżezkazganie. A teraz byłem już wolny, w tej kopalni nie było gazu, więc było mniej niebezpiecznie. Gdybym dziś miał zaczynać od początku, to i tak poszedłbym na kopalnię. Owszem, bywają wybuchy, ludzie mogą stracić życie, to prawda, jest to bardzo ciężka praca. Ale dziś byłbym bardzo szcześliwy, gdybym mógł zobaczyć kopalnię chociaż przez pół godziny. Uwielbiam patrzeć na górników. Jestem głęboko przywiązany do kopalni.”