BioGrafie
Austra ZALCMANE
Ausra Zalcmane, urodzona w 1935 roku, jest córką lokalnego historycznego przywódcy Aizsargi, paramilitarnej organizacji powstałej w czasie łotewskiej wojny o niepodległość i wspierającej autorytarny reżim Kārlisa Ulmanisa (1934-1940). W krótkim czasie najwyżsi rangą przywódcy tej organizacji stali się celem sowieckich represji, a rodzina Liliji została wyrzucona z domu. 14 czerwca 1941 roku rodzina została aresztowana i rozdzielona. Ojciec został skazany na ciężkie roboty, których nie przeżył. Auszra, jej matka i rodzeństwo zostali deportowani do Kraju Krasnojarskiego. Tam umiera młodszy brat, a matka i trzy córki zmagają się z głodem i chorobami.
W 1946 r. Ausra i jej siostry otrzymały zgodę na powrót na Łotwę w ramach środka dla łotewskich i estońskich sierot i półsierot z osiedli pecjalnych. Pozostawiona pod opieką ciotki, kontynuowała naukę i została nauczycielką. Jej matka wróciła w 1957 r., w wyniku amnestii dla wszystkich specjalnych przesiedleńców.
Ausra jest siostrą Liliji Kaijone.
Rodzina Austry i Liliji
Austra i Lilija zachowały przedwojenne zdjęcia swoich rodziców oraz dzieci ciotek i wujków.
Ich ojciec był lokalnym przywódcą organizacji Aizsargi i jest widoczny na zdjęciach (w środku) ze swoimi podwładnymi.
Ich dom i obrazy z dzieciństwa są teraz pozostałością po okresie przed powstaniem ZSRR.
“Rosyjskie piekło”
W pociągu Austra Zalcmane słyszy jak Rosjanie przeklinają Rosję porównując ja do piekła. W umyśle małej dziewczynki oznacza to, wszyscy zesłańcy niechybnie spłąną w ogniu piekieł. Dziecko jest ciężko przerażone ze strachu na samą myśl co się z nimi stanie jak przyjadą do Rosji.
Podróż statkiem
Transport rzeczny służy również do celów deportacji. Po dotarciu do Krasnojarska, Austra Zalcmane wraz z pozostałymi zesłańcami wsiadają na statek, którym płyną do jeszcze bardziej oddalonego miejsca przeznaczenia. Podczas transportu ogarnia ich strach, że statek zatonie i ze wszyscy zginą.
Wybór siły roboczej
Po ponad miesięcznej podróży deportowani dotarli wreszcie do celu. Na przystani czekali na nich uprzedzeni o ich przybyciu dyrektorzy okolicznych kołchozów. Ale większość z nich była rozczarowana konwojem złożonym prawie wyłącznie z kobiet i dzieci. Każdemu zależy na najbardziej zdolnych do pracy zesłańców. Z drugiej strony, rodziny złożone z kobiet i małych dzieci nie znajdują chętnych..., ale skoro już tu przybyły, to trzeba je stąd zabrać. Rodzina Austry trafia do odległego sowchozu.
Austra uczy się rosyjskiego
Austra i jej siostry początkowo miały trudności z dostaniem się do klas rosyjskojęzycznych. Pomagała im matka, która od czasów I wojny światowej biegle posługiwała się językiem rosyjskim. Przypuszczalnie matka Ausry uciekła na Wschód w czasie wojny, jak wielu Łotyszy i tam nabyła umiejętności językowe.
Dzięki dodatkowym pracom domowym, wykonywanym pod nadzorem matki, dziewczynki szybko stały się najlepszymi uczennicami w szkole.
Rozwój budownictwa mieszkaniowego dla deportowanych
Po życiu w barakach, stłoczone z innymi rodzinami, Austra, jej matka i siostry otrzymują w końcu małe, własne mieszkanko.
Ponowna nauka języka łotewskiego
Po powrocie na Łotwę po II wojnie światowej, Austra wraca do łotewskiej szkoły. Ale zapomniała łotewskiego i dostaje złe oceny z dyktand.
Proces odwrotny do tego, którego doświadczyła na Syberii, ale symbolicznie bardziej bolesny, bo - dzięki pomocy nauczycielki, która okazała jej wielką cierpliwość i głęboką sympatię - uczy się na nowo języka ojczystego, który stał się dla niej obcym.
Prześladowania byłych zesłańców
Austra, a zwłaszcza jej starsza siostra, padły ofiarami represji z powodu rodziców: najpierw uznano je za dzieci wrogów ustroju i zesłano na Syberię. Po powrocie musiały napisać życiorys, żeby dostać się na uniwersytet lub uzyskać miejsce pracy, ale czasami nie przyjmowano ich. Dlatego też nauczyły się ukrywać swoje pochodzenie.
Austra nie wyparła się pamięci swojego ojca i dlatego nie przyjęto jej do Konsomołu.
Dokumenty administracyjne
Podobnie jak wielu innych byłych zesłańców, Austra zachowała dokumenty dotyczące losów jej rodziny. A więc akt zgonu ojca, który matka uzyskała w końcu w 1947 r., dokumenty rehabilitujące rodzinę w latach 90. i wreszcie odpowiedzi administracji dotyczące losów rodzinnego domu, znacjonalizowanego w marcu 1941 r.